Yeni yaklaşım arayışlarının kuramsal bilgi kadar öğrenme süreci içinde uygulamak, günümüz eğitim alanında en çok ilgi gören yaklaşım olmuştur. Edinerek, yaparak yaşayarak eğitim modeli de diyebileceğimiz yapılandırmacı eğitim modeli günümüz eğitim dünyasında geleneksel eğitim modellerinin önüne geçmiştir. Öğrenme-öğretme sürecindeki uygulama ve yenilikler, öğrencilerin etkili iletişim kurma, üst düzey düşünme becerilerini geliştirme, bilginin doğruluğunu sorgulama, tam öğrenme, işbirlikli öğrenme, çoklu zeka kullanımı ve karmaşık problemleri çözme becerilerini geliştirmeyi amaçlar. Bu amaçlara ulaşmada en etkili yolun Edinerek Öğrenme / Yapılandırmacılık Eğitim modeli olduğu eğitim uzmanları arasında günümüzde yaygın kabul görmektedir.
Yapılandırmacı yaklaşım bir eğitim kuramından ziyade bir felsefedir, dünyayı görme ve algılama şeklidir. Bilgi ve öğrenmenin doğasıyla ilgili bir yaklaşım şeklidir. Yapılandırmacı eğitim modelinde, öğrenen öğreten tarafından aktarılan bilgileri alıp ezberlemek yerine, öğrencilerin etkinlikleri merkeze alınır, öğrenci de en az öğretmen kadar öğrenme etkinliğinde aktif rol oynar. Birey bilgi ile uğraşır ve derinleşirse, o bilgi bireyi yaşadığı sürece bırakmayacaktır. Edinilen bilgi ve tecrübe kalıcı hale gelecektir. Öğrenmede asıl olan bilginin öğrenci tarafından alınıp kabullenilmesi değil, öğrencilerin bilgiden nasıl bir anlam çıkaracağıdır. Öğretme-öğrenme sürecinde edinerek öğrenmenin cazip olma nedeni, doğal ve teknolojik ortamlarda öğrencilerin kendi anlamlarını oluşturmayı ve kendi kendilerine düşünmeyi öğrenmelerine imkân tanıması ve bunu sağlamasıdır. Edinerek (yaparak-yaşayarak, yapılandırmacı) öğrenmede bilginin tekrarı değil, bilginin transferi ve yeniden yapılandırması söz konusudur. Buradan hareketle edinerek öğrenmede bireysel yetenekler, tecrübeler ve üst düzey düşünme becerileri kullanılarak bilgiyi zihinsel olarak yapılandırma süreci olduğu söylenebilir.
YAPILANDIRMACI EĞİTİM MODELİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ OLARAK
- Temel kavramlar etrafında öğrenmeyi yapılandırmak,
- Eğitime dair konuları tümdengelim yönetimi ile işlemek,
- Öğrencilerde konuya ilgi uyandırmak,
- Öğrencilerin görüş açılarını açığa çıkarmak ve bu görüşlere değer vermek şeklinde sıralanabilir.
Bu eğitim modelinde öğrenciler bilgilerini temel kavramlar etrafında yapılandırarak içselleştirirler, yeni bilgileri ile var olan bilgiler arasında bağlantı kurarak anlamlı ve kullanışlı bilgiler edinirler. Öğrenciler bilgi üretme, bilgiyi transfer etme becerilerini kullanarak üretken ve aktif bir rol üstlenirler.
YAPILANDIRMACI EĞİTİM ANLAYIŞINDA ÖĞRENME ORTAMI NASIL OLMALI?
Yapılandırmacı sınıf ortamlarının oluşturulması, öncelikle öğrenilecek materyallerin gerçekçi ve öğrenci için anlamlı olmasını gerektirmektedir. Sınıf içinde ve sınıf dışında öğreneme ve öğretme etkinlikleri, öğrencilerin etkin öğrenmelerini destekleyen gerçekçi etkinlikler ile yürütülmelidir. Bu etkinlikler üst düzey düşünme becerilerinin kullanılmasını gerektirir. Etkinlikler paylaşımcı ve işbirlikçi çalışma ortamlarında yürütülmelidir. Paylaşım ve tartışmaların amacı; var olan bilgilerin yansıtma yöntemiyle paylaşılmasını sağlamak ve yeni bilgilerin oluşmasına zemin hazırlamaktır.
Yapılandırmacı öğrenme ortamında öğrencilerin karşılıklı etkileşimleri önemlidir. Bilgi ve anlama sadece bireysel değil sınıf ortamında diğer öğrenciler ile diyalog kurarak, tartışarak, fikirleri, bilgileri paylaşarak olur. Bu eğitim metodunda sınıf kolektif bir bilgi üretme merkezi haline gelir. Edinerek öğrenme yaklaşımında öğrenci ve öğretmenin rolleri farklılaşmaktadır. Alışılmış yöntemlerde olduğu gibi öğretmen bilgi aktaran, öğrenci ise bu bilgileri ezbere tekrarlarla belleğinde tutmaya çalışan ve ancak bunun sonucunda geçici bilgi edinen pasif öğrenici rolünde değildir. Bu öğrenme yönteminde öğrenci sürekli bilgileri sorgular, araştırır ve bilgiye ulaşma yollarını öğrenir. Öğrenci, bilişsel özerkliğini kullanarak öğrenme sürecinde etkin rol almak için, eleştirisel ve yapıcı sorular sorar, diğer öğrenciler ile iletişim kurar, öğrenci sınıfta sorduğu öğretici sorularıyla diğer öğrencilerinde gelişmesine katkı sağlar.
Yapılandırmacı eğitim modelinde sınıf ortamı, öğretmenin öğrencinin rollerini etkilemekte, değişikliğe uğratmakta geleneksel yöntemlere göre farklılık göstermektedir. Edinerek öğrenme eğitim modelinin temel öğesi öğrencidir. Öğrenciler demokratik bir sınıf ortamında yaşam boyu kullanacakları bilgileri oluştururlar. Bilgileri transfer için böyle bir anlayış ve uygulamanın gelişmesi gerekir. Diğer bir anlatımla, öğrenilmiş bir bilgiyi yeni bir duruma çevirebilmek ve uygulama yapabilmek öğrenci için oldukça önemlidir. Yani öğrenilen bilgiye derinden nüfuz edinebilirse öğrencide öğrenme isteği artacak, öğrencinin özgüveni gelişecek ve öğrenme onun için eğlenceli bir duruma dönüşecektir. Edinerek öğrenme modelinde, öğrencilerin gerçek yaşam durumları(sosyo-kültürel çevresi) gerçek materyaller ile etkileşimde bulunmaları oldukça büyük önem taşır.
Bu, öğrencilerin bilgilerini anlamlandırmalarında, bilgi üretmelerinde önemli bir yer tutar. Öğrencilerin günlük yaşamlarında karşılaştıkları problemleri çözme, birbirlerinin fikirlerini karşılıklı tartışma, problemlere farklı bakış açılarıyla çözüm yolları üretme, sorgulama, bilgiyi keşfetme, planlama, bilgide derinleşme ve bilgiyi kullanma becerilerini geliştirerek yapılandırması, öğrenmeyi geleneksel süreçlerden çok daha verimli hale getirip, olumlu etkileyecektir.
Edinerek veya yapılandırmacı eğitim modelinde ve ortamlarında sorumluluğunu yerine getiren bireylerin girişimci olma, kendini ifade etme, sağlıklı iletişim kurma, öğrendiklerine eleştirisel açıdan bakma, öğrendiklerini günlük yaşam bağlamında kullanma, bir önceki edindiği bilgileri yeni öğreneceği bilgilerde kullanma gibi özelliklere sahip olması, bireysel ve toplumsal yaşam da sağlıklı bir şekilde geliştirir. Bu vasıfları kazanmış olmak onlara bilgi becerilerini günlük yaşamda ve mesleki yaşamda üretken olmalarına yardımcı olur.
Bu eğitim modelinde öğrenci içerik ve süreci aynı anda öğrenir. Yine bir problemin çözümünde tek bir doğru değil, farklı bakış açılarına göre çoklu gerçekler olduğundan değerlendirme sürecinde de çoklu değerlendirme yöntemlerinden faydanılmalıdır. Özgün ve performans değerlendirmeler dikkate alınmalıdır.
